Birbirine yakın zamanlarda denizlerde yaşanan iki olay, uluslararası gündeme ve sosyal medya içeriklerine hakim olurken Batı medyasının hadiselere yaklaşım biçimi tepkilere neden oldu.
Yunanistan’ın Mora Yarımadası açıklarında 14 Haziran’da Suriyeli, Mısırlı, Filistinli ve Pakistanlı göçmenleri taşıyan teknenin bilinmeyen bir nedenle alabora olmasıyla 82 kişi can vermiş, 500 civarında kişi kaybolmuştu.
Söz konusu olaydan 5 gün sonra Titanik gemisinin enkazını görmek için 250 bin dolar karşılığında Atlas Okyanusu’nda bir denizaltı aracıyla geziye katılanlarla irtibatın kesilmesi gündeme yerleşti.
19 Haziran’da iletişim kesilen Titan isimli denizaltı aracında havacılık sektöründe hizmet veren Action Aviation’ın sahibi İngiliz milyarder Hamish Harding, Pakistanlı iş insanı Şahzada Davud ve oğlu Süleyman Davud, denizaltının sahibi OceanGate şirketinin kurucusu ve Üst Yöneticisi (CEO) Stockton Rush ve Fransız denizaltı pilotu Paul Henry Nargeolet bulunuyordu.
Batı’nın ikiyüzlülüğü
Tekne faciası ve denizaltının kaybolması uluslararası basın, devletler, çeşitli kurum ve kuruluşlar ile tanınmış şahsiyetlerin yoğun ilgisini çekti.
Ancak iki konunun ele alınış ve ilgi görme düzeyleri özellikle sosyal medya üzerinden birtakım eleştirilere neden oldu.
Pek çok sosyal medya kullanıcısı iki olayın fotoğraflarını yan yana koyarak denizaltı aracıyla kaybolan 5 kişi ile Yunanistan açıklarında 82 kişinin öldüğü ve 500 göçmenin kaybolduğu olaya gösterilen ilginin ve harcanan çabaların adil olmadığını, göçmenler ile elitler arasında ayrımcılık yapıldığını savundu.
Eleştirilerin en çok hedef aldığı Batı medyasında denizaltının kaybolmasıyla alakalı, uzmanların ve yetkililerin sık sık konuk edildiği, ekranlara ve manşetlere yerleşen kesintisiz yayınlar dikkatleri çekti.
Yunanistan’daki tekne faciası ise az sayıda yerel yetkili ve bazı uluslararası örgütlerin açıklamalarının hemen ardından gündemin geri sıralarına düştü.
“Habere ayrılan zaman farkı çok şey söylüyor”
Konuya ilişkin paylaşım yapan Sidney Teknoloji Üniversitesi Profesörü Daniel Barber, “Habere ayrılan zaman farkı çok şey söylüyor. İstekli medya mı? Yoksa hayal dünyasında yaşayan medya mı? Çoğumuzun yaşam şartları milyonerlere kıyasla göçmenlere daha yakın” ifadesini kullandı.
New York Şehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Anuradha K. Herath ise medyanın ikiyüzlülüğüne vurgu yaptığı sosyal medya paylaşımında, “Yunanistan’daki tekne faciası ve kayıp Titan denizaltısı için ayrılan kaynaklar ve medya ilgisindeki eşitsizlik sözcüklerle tarif edilemez” değerlendirmesinde bulundu.
Guardian gazetesinden Frances Ryan da medyanın iki olayı ele alışındaki farkı eleştirerek, “Bu, toplum hakkında çok şeyi gözler önüne seriyor. Medyanın kayıp göçmenler için canlı haber akışı yaptığını veya onların bulunması için servet harcanacağını hayal bile edemiyorum” dedi.
Londra Queen Mary Üniversitesi Uluslararası Politika Profesörü Laleh Khalili ise Twitter’da yaptığı paylaşımda konuya değinerek, “Biz yasaların ve fiziğin üstündeyiz diyen milyarder dünya görüşü Titan’ı batırdı. Bu ve göçmen teknesi felaketine eşitsiz muamele akıl almaz” düşüncesini dile getirdi.
Fransız basınına konuşan eski Fransız Demokratik Emek Konfederasyonu Genel Sekreteri Laurent Berger de iki konu arasındaki medya adaletsizliğini şaşkınlıkla karşıladığını belirtti.
Sosyal medyada konuya ilişkin paylaşım yapan İrlandalı gazeteci Vincent Browne de “Medyanın Titanik batiskafına olan saplantısı Akdeniz’deki boğulma olaylarına olan cılız ilgiyle ters düşüyor” ifadesine yer verdi.
Trajedilerin medyadaki yeri ve ayrılan kaynaklar karşılaştırılmalı
Katar’daki Hamad Bin Khalifa Üniversitesinden Doç. Dr. Marc Owen Jones, Yunanistan’ın göçmenleri kurtarma konusundaki sorumluluklarını yerine getirip getirmediğine yönelik araştırma talebini alıntılayarak, “İki olayla ilgilenen tüm kaynakları bildiğimi iddia edemem fakat iki şeyin gerekli olduğu görülüyor. Hem göçmenlerin yaşadığı trajedinin medyadaki yerinin karşılaştırmalı değerlendirilmesi hem de her iki arama-kurtarma çalışmasına ayrılan kaynakların karşılaştırılması” görüşünü paylaştı.
Bazı kuruluşların iki olayla ilgili haber sayıları karşılaştırıldığında ölen göçmenlere ilişkin haberlerin birkaç adet olduğu gözlenirken kayıp denizaltıyla alakalı haberlerin yüzlerle ifade edildiği dikkati çekti.
ABD’deki Wayne State Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Doç. Dr. Khaled Beydoun, Twitter paylaşımında medyanın çifte standardına sitemde bulunarak, “Ana akım medya 500’den fazlası kayıp olan kahverengi tenli mültecileri bulmaktansa Titanik’i görmek için 300 bin dolar ödeyen beyaz milyonerleri bulmakla daha alakadar” sözlerini sarf etti.
Sosyal medya kullanıcıları aynı zamanda ülkelerin denizaltıdaki iş insanlarını kurtarmak için fazlaca kaynak ayırdığını ve çaba sarf ettiğini fakat yardım bekleyen göçmenler için aynı çabanın görülmediğini kaydetti.
Twitter’daki paylaşımında bu eşitsizliği eleştiren İnsan Hakları İzleme Örgütü Direktörü Kenneth Roth, “Titanik denizaltısındaki beş kişiyi kurtarmak için gösterilen büyük çaba ile Yunan Sahil Güvenlik’in yüzlerce göçmeni batmadan hemen önce tehlikeli olduğu bariz olan teknesinden kurtarmak için gösterdiği acınası çaba arasındaki muazzam farka bir tek ben mi şaşırdım?” sorusunu yöneltti.
Gazeteci Heidi Moore ise sosyal medya paylaşımında göçmenleri kurtarma çalışmalarındaki kaynak yetersizliğine dikkati çekerek, “Söylemeye bile gerek yok, hiçbir hükümet Yunanistan açıklarında bu hafta yaşanan göçmen felaketinde tekneyi veya teknedekileri kurtarmak için kaynak göndermedi” dedi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Bölgesinden Sorumlu Müdür Yardımcısı Judith Sunderland da Twitter’da yaptığı paylaşımda yüzlerce kişinin kayıp olduğuna işaret ederek, “Politikacıların basmakalıp sözlerini püskürtmesine veya mazeret uydurmasına ihtiyacımız yok. Bu korkunç enkazla ilgili kıymetli tek şey ön alıcı ve resmi arama-kurtarma faaliyetleridir” ifadesini kullandı.
