Selam sevgili okurlar! 😊 Romantizmin hüküm sürdüğü, içimizi bir anda kıpır kıpır eden, hafif bir hüzünle karışık ve kışa adım adım yaklaştığımız o büyülü mevsim nihayet kapımızda… Evet, tahmin ettiğiniz gibi sonbahardan bahsediyoruz. Üzerinden buhar yükselen sıcacık kahvemiz bir elde, diğer elde ise uzaktan kumandamızla sımsıcak battaniyemizin altında dizi ve film maratonlarının bol olduğu bu mevsimde, beslenmemiz de haliyle hayati önem taşıyor.
Bugün sizlerle birlikte sonbaharın renkli yaprakları kadar renkli ve bir o kadar da sağlıklı besinlere göz atacağız. Bu besinler, sonbaharın hafif melankolik havasını bir nebze olsun dağıtacak ve enerji seviyemizi yükseltecek. Hem ruhumuzu hem de bedenimizi besleyecek bu besinlerle, sonbaharı daha keyifli ve sağlıklı bir şekilde geçirebileceğiz. Eğer hazırsanız, sonbaharın bize sunduğu bu leziz ve sağlıklı besinlerin keşfine başlıyoruz…
1. Elma
Sonbaharın vazgeçilmez meyvesi elma, çeşitli renkleri ve lezzetleriyle göz alıcıdır. Bu mevsimsel lezzetin, içerdiği yüksek besin değerleri sayesinde sağlıklı bir seçenek olduğunu unutmayın. Elmaların kullanım alanları geniştir; çiğ tüketiminin yanı sıra, fırınlanmış yiyecekler, salatalar, soslar ve güveçlerde de kendi lezzetini katabilir. Elmalar, beyin sağlığını destekleyen flavonoidler ve kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olan pektin gibi çözünür liflerle doludur. Ayrıca, kalp hastalığı ve kansere karşı koruma sağlayan kuersetin gibi değerli antioksidanlar içerir. Elmaların kabukları da önemli bir lif ve besin kaynağıdır, bu yüzden kabuklarıyla tüketmeyi tercih edin.
2. Muz
Muzlar, sağlıklı ve taşınabilir özellikleriyle her zaman en iyi atıştırmalık seçeneklerinden biridir. Kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilen ve vücuttaki sıvı ile elektrolit dengesini korumada önemli rol oynayan potasyum minerali açısından zengindirler. Ayrıca, muzlar, sakinleştirici etkisi bulunan ve gece yatmadan önce tüketildiğinde ideal bir atıştırmalık haline getiren triptofan adlı amino asidi de içerirler. Bu özellikleriyle muzlar, sağlık ve beslenme açısından vazgeçilmez bir meyvedir.
3. Armut
Armutlar, taze ve mevsimlik olarak genellikle jöle ve reçel yapımında kullanılırken, diğer meyvelerle de kombinasyon halinde tercih edilirler. Olgunlaşma sürecini hızlandırmak için oda sıcaklığında, muzla birlikte veya bir meyve sepetinde saklanmaları önerilir. Hassas mideye sahip olanlar için özellikle yararlı olan bu asidik olmayan meyve, suyu sıkıldığında oldukça lezzetli bir içecek haline gelir. Armut, doğal şeker içeriği sayesinde enerji verici bir kahvaltı alternatifi olabilir. Kabuğu, zengin diyet lifi ve potasyum kaynağıdır. Ayrıca, suyu C vitamini bakımından zengindir, bu da onu ideal bir grip önleyici yapar. Ayrıca armut, kalp sağlığı için önemli olan lif bakımından da zengin bir meyvedir.
4. Brokoli
Brokoli, birçok hastalığa karşı savaşan ve kanseri önleyen bileşenlerle dolu bir sebzedir. C vitamini, beta karoten, folat, demir ve potasyum gibi besin değerleriyle doludur. Dahası, sülforafan adı verilen bir bileşik içerir ki bu bileşik kansere karşı koruma sağlar. Kilojoule bakımından düşük, diyet lifi bakımından yüksek olan brokoli, bir fincanında günlük C vitamini ihtiyacınızın %100’ünü ve 6 gram diyet lifi sağlar. Bu özellikleri, bağırsak sağlığınızı korumak için idealdir. Brokolinin hem saplarını hem de çiçeklerini kullanarak değerli bir lif kaynağından faydalanabilirsiniz. Sonbaharda bol bulunan brokoli ve karnabahar, buharda pişirme, kızartma veya kızartmalara eklemek için idealdir. Ayrıca, brokoli çorbanın temeli olarak kullanılarak sebzelerin tipik lezzetlerini birleştirmenin harika bir yolu olabilir.
5. Brüksel Lahanası
Brüksel lahanası, çok yönlü bir sebze olmanın ötesinde, birçok sağlık faydası sunar. Turpgiller ailesinin popüler bir üyesi olan bu küçük lahana, kanserle savaşan biyoflavonoidler ve indoller gibi bileşenlerle doludur, bu bileşenler tümör büyümesini teşvik eden hormonları engeller. Ayrıca, Brüksel lahanası, lif ve antioksidanlarla yüklüdür, sağlıklı bir diyet için idealdir. C Vitamini bakımından zengin olan bu sebze, yalnızca yarım fincan çiğ filizlerle bile günlük ihtiyacınızın %100’ünü karşılar.
6. Lahana
Lahana, yeşil yapraklı bir süper gıda olarak kabul edilir. Temel vitaminler ve antioksidanlarla dolu olan lahana, düşük kalorili bir besin kaynağıdır. Çiğ olarak salatalarda ve çeşitli lahana yemeklerinde kullanılabilir, ayrıca çorba, güveç, köri gibi birçok yemekte pişirilebilir. Turpgiller ailesinin bir ferdi olan lahana, özellikle akciğer, kolon, yumurtalık ve meme kanserlerine karşı koruyucu özellikleriyle tanınır. Düşük kalorili ve yüksek lifli olan lahana, C vitamini bakımından zengindir. Özellikle kırmızı lahana, yeşil lahanaya göre daha yüksek C vitamini içeriğine sahiptir.
7. Kırmızı Biber
Kırmızı biberler, lezzetin ve mevsimlik bolluğun birleştiği bir sebzedir. Dilimleyin, doğrayın ya da kızartın; çeşitli renklerin farklı lezzetlerini deneyimleyin. Çiğ ya da pişmiş haliyle tüketilebilir, içi doldurulabilir ya da kabuğu soyulana dek kızartılabilir; sonrasında salata, kiş veya meze tabaklarına tatlı ve lezzetli bir dokunuş ekler. Kırmızı biberlerin yağ ve enerji değeri düşük olup, koyu renkli olanları besin değeri açısından diğerlerine göre daha üstündür; yeşil olanlara kıyasla neredeyse iki kat daha fazla C vitamini ve betakaroten içerir, ayrıca hastalıklarla savaşan biyoflavonoidler bakımından da zengindir. Kırmızı biberler, lutein antioksidanları içerdiğinden, makula dejenerasyonu riskini azaltmada da etkilidir.
8. Havuç
Maydanozgiller ailesinden olan havuç, köklerini Kuzey Afrika veya Orta Asya’ya dayandıran tarihi bir sebzedir. İlk havuçların renkleri kırmızı, siyah veya mor olup, modern portakal renkli havuç 17. yüzyılda Hollandalılar tarafından geliştirilmiştir. A vitamini deposu olan havuç, karotenin en önemli kaynaklarından biridir ve bu bileşen karaciğerde A vitaminine dönüşür. Ayrıca, havuç A vitamininin öncüsü olan ve güçlü bir antioksidan olan betakarotenin en zengin kaynaklarından biridir. Havucun rengi ne kadar canlı olursa, betakaroten içeriği de o kadar yüksek olur. A vitamini, sağlıklı kemikler, saçlar, cilt, bağışıklık sistemi ve gece körlüğünün önlenmesi için gereklidir. Havuç ayrıca iyi bir diyet lifi ve potasyum kaynağıdır.
9. Karnabahar
Beyazın en saf haliyle buluştuğu karnabahar, brassica ya da bilinen adıyla lahana ailesinin brokoli ve brüksel lahanası gibi üyelerinden biridir. Karnabahar, düşük enerji değeri ve yüksek lif içeriğiyle dikkat çekerken, aynı zamanda patates püresi gibi karbonhidrat ağırlıklı besinlere sağlıklı bir alternatif sunar. C Vitamini açısından da zengin olan karnabahar, çiğ olarak tüketildiğinde günlük ihtiyacınızın yarısını karşılamaktadır.
10. Patlıcan
Patlıcan, çeşitli renk ve boyutlarda bulunan çok yönlü bir sebzedir. Rengi, koyu mordan soluk yeşile, hatta alacalı beyaza kadar değişebilir. Boyutları ise, yaygın olarak bilinen büyük ve soğan biçimli türlerden, ince ve uzun Japon patlıcanlarına, hatta bezelye büyüklüğündeki Güneydoğu Asya çeşitlerine kadar değişir. Parlak, sağlam ve kusursuz olanları seçmek en iyisidir. Patlıcan, lif bakımından zengindir ve özellikle çözünür lif, kolesterol seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olur. Aynı zamanda, sağlıklı kan oluşumu için B6 vitamini ve kemik sağlığı için manganez içerir. Kalp sağlığına fayda sağlayan folat ve kan basıncının dengelenmesine yardımcı olan potasyum da patlıcanın içerdiği besinler arasındadır. Ek olarak, patlıcan antioksidanlar bakımından da oldukça zengindir.
11. Rezene
Rezene, tatlı anason aromasıyla, ister çiğ ister pişmiş olsun, her türlü yemeğe cesur bir lezzet katmaktadır. Lif bakımından zengin ve C vitamini dolu bu sebze, yemeklerinize ekleyebileceğiniz sağlıklı bir seçenektir. Ayrıca, folat ve potasyum oranları da oldukça yüksektir. Sindirimi kolaylaştırıcı özelliği ile bilinen rezene, Hindistan’da genellikle yemeklerin sonunda tüketilir. Hem hazımsızlığı önlemek hem de ağız kokusunu gidermek amacıyla kullanılan rezene tohumları, bu kültürde yaygın bir uygulamadır.
12. Üzüm
Üzüm, lif, C vitamini ve potasyum bakımından zengin bir meyvedir, ayrıca enerji sağlamak için doğal şekerler açısından diğer meyvelerden daha üstündür. Üzümün kullanımı oldukça çeşitlidir; yalnız başına tüketilebilir, salataların içine eklenir, tatlıların lezzetini artırır ve peynir tabaklarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Üzümleri topladıktan sonra hava almayan kaplarda dondurabilir ve çocuklarınıza okul çıkışı sağlıklı bir atıştırmalık olarak sunabilirsiniz. Bu, hem lezzetli hem de sağlıklı bir seçenektir.
13. Balkabağı
Sonbaharın vazgeçilmez lezzeti olan balkabağı, altın renkli görüntüsü ve tatlı lezzetiyle her türlü yemeğe eşsiz bir dokunuş katar. Yazın en popüler sebzelerinden olan kabakla aynı cucurbita cinsinden olan balkabağı, kış kabağı türlerinden biridir. Tüm turuncu etli meyve ve sebzeler gibi, balkabağı da betakaroten açısından oldukça zengindir. Bu değerli antioksidan, vücut tarafından A vitamini olarak kullanılır ve böylece çeşitli dejeneratif hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Balkabağı, tatlı yapımında kullanılabileceği gibi, püre halinde de tüketilebilir.
14. Kızılcık
Kızılcıklar oldu mu selelere doldu mu hey 😊Kızılcıkların çekici kırmızı renkleri ve çeşitli yemeklerdeki kullanım potansiyelleri onları mükemmel bir meyve seçeneği yapar. Taze kızılcıklar, besin değeri yüksek bir meyve alternatifidir. Kızılcıklar, vücudun oksidatif stresle mücadele etmesine yardımcı olan antosiyaninlerle doludur. Ayrıca, ‘proantosiyanidinler’ (PAC’ler) adı verilen antioksidanlar açısından zengindirler ve bu bileşenlerin idrar yolu sistemi sağlığını iyileştirdiği bilinmektedir. Kızılcıkların içerdiği diğer antioksidanlar da bağışıklık sistemi, kalp sağlığı ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratır.
15. Pancar
Bu yılın sonbahar döneminde, beslenme düzeninize pancar eklemeyi düşünebilirsiniz. Kırmızı, mor ve sarı renkte çeşitleri bulunan pancar, sağlık dostu bir sebze olarak damak zevkinizi tatmin edecek. Pancarın kilojoule değeri oldukça düşük olup, pişmiş haliyle yarım fincanı sadece 200 kj’dir. Ayrıca, folat, manganez ve potasyum gibi önemli mineraller ile diyet lifi bakımından zengindir. Pancarın karakteristik rengi, kalp hastalığı riskini azaltmada etkili olan güçlü antioksidanlar olan betasiyaninlerden kaynaklanır. Tarih boyunca pancar, karaciğer detoksifikasyonunda da kullanılmış bir sebzedir.
Birbirinden sağlıklı besinleri hep birlikte inceledik. Beğendiyseniz emoji bırakmayı unutmayın😊 Ayrıca diğer diyet içeriklerimiz için👇