Konuğumuz Profesör Doktor Türkan Atasever rezzanko değerli hocam hoş geldiniz. Hoş bulduk bize Kendinizden bahseder misiniz? Tabii ki ismimi söylediniz zaten Memorial sağlık grubuna bağlı Memorial Bahçelievler Hastanesi’nde Patoloji uzmanı olarak çalışıyorum aynı zamanda İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi’nde Patoloji anabilim dalı başkanıyım. Tıp Fakültesi ve Diş Hekimliği Fakültesi Fizik Tedavi öğrencilerine dersler veriyoruz. Onun dışında İzmirliyim yaklaşık bir 4-5 yıldır İstanbulluyum artık bende öyle diyeyim bu kadar sağlıkçı başarılar inşallah Patoloji konusunda uzmansınız çok Hayati konu olduğu için merak da ediliyor. Şimdi şöyle yani sadece patolojide değil tıbın her branşında tanı aşamasında teknikler çok ilerledi ama bunlardan sanırım biraz daha geç sonuçlarını Patoloji neden derseniz çünkü diğer branşlar işte radyolojidir biyokimyadır vesaire tanıya katkı sağlayan branşlarda makine bağımlı daha fazla tabii ki insani uzmanlık deneyim gerektiren konularda var ama patolojide biz hala yani ta yıllar öncesinde işte bir şovla başlayan dönemden beri insana bağımlıyız. Yani hem teknik aşamada Evet işimizi kolaylaştıran cihazlar fazlasıyla arttı ve modernleşti. Ama birçok aşamada işte dokunun alınması gömülmesi kesilmesi batuluğun önüne gelmesi bakılması insana dayanıyor. Fakat bu da son zamanlarda dijitalizasyon adı dijital Patoloji adı altında yine sonucu değiştirmiyor sadece ulaşılabilirliği hızlandırıyor. O yüzden şeye şöyle diyeyim işte bir kan sonucunuz ertesi gün çıkarken ya da radyoloji raporunuz 2-3 gün içinde çıkarken biz bu süreyi bir hafta içinde evet bir haftadan önce çıkan raporlarımız da oluyor. Dokunun küçüklüğüne büyüklüğüne göre ortalama Tabii bu ben hani daha çok kendi kurumum için söyleyeyim 3 ila 10 güne kadar uzayabiliyor. Ama şimdi tabi diyecek belki dinleyicilerimiz diyecek işte devlet hastanesine gittim şu bu vesaire koşullara göre değişir bu çalıştıkları. Evet çalıştıkları patologların sayısına teknisyenlerin sayısına iş yüküne bağlı olarak maalesef bazen bir bir buçuk aya uzayan sonuçlar oluyor ki bu hasta için inanılmaz bir süreç. III İnşallah bunlarda aşılacak yanlış anlamasın devlet hastanesinde sağlık sistemine eleştirmiyorum. Özelde de devlette de tamamen patalog sayısı çalışma koşulları çok hızlı çalışan sonuç veren hastanelerimizi üniversitelerimizde de var.
Hocam böyle fikirler var ne dersin tetkikler aşamasında diyorsunuz yani şimdi bizim tanı koyuyor biz onu alınırken diğer tarafları da sıçradı bu deniyor. Evet yani hasta hastalar korkmakta haklığın çok hassas bir konu bu yani buna gerçekten netlik getirmek istiyorum. Bu tereddütleri ne kadar söylense de İkna olamayabiliyor bazı hastalarımız dünyada da kabul edilmiş bir süreç birkaç istisna dışında böyle bir riski yok sıfır sıfır düzeyinde ama hani şunu ben hep söylüyorum bilimde %100 olan hiçbir şey yoktur %100 olan tek bir gerçek var Hepimizin bir gün öleceği yani o binde Birlik oran her zaman vardır fakat bu bir binde Birlik oranı bizlikret alarak bir şeyler yapmaya çalışırsak hiçbir şey yapamayız O yüzden teorik olarak yoktur deniyor Yani nasıl bir tanı koyuyoruz ya iğne sokarak alıyoruz ya keserek alıyoruz şimdi Tabii ki burada bir takım kaçınılmaz şeyler olabilir büyük operasyonlardan sonra zaten hani bunun daha da yayılmasın diye kemoterapi dediğimiz destekleyici ya da radyatör repliği daha yayılmasın diye önlemleri alınıyor. Bu şeye benziyor bir operasyon geçirirsiniz enfeksiyon olma riskiniz yoktur ama yine de antibiyotik başlanır bunun gibi bir şey bir istisnası var onu söyleyeceğim. Yumuşak doku sağ kollarında yani bu yumuşak dokuları isterseniz ele gelen yumuşak her yer gibi algılanabilir. Aslında kabaca sarp değil sarkom grubu özellikle kemiklerde kaslarda vesaire dokularda görülen kitlelerde mecburen tanığı için biz kalın İğnelerle parça kopartırıyoruz diyoruz bunları ayrıntısına çok girmeyeyim onda bir miktar çalışmalar ekilme olabilir diye belirtmiş ama onda da sonraki cerrahide mutlaka o iğne trasisi çıkarılıyor yani o yüzden her şey kontrol altında çok önemli hastalarımız sakin olsun kesinlikle tanıtım konulamadığı takdirde nasıl bir tedavi alacaksınız yani ben bunu net olarak söylüyorum. Dünya literatürü de böyledir teorik olarak böyle bir riski yok.
Bilgi evet olmuyor dersem yalan olur. Çünkü daha çok yakında Hatta bazı sosyal medyalarda paylaşımlar var. Ama onların da ne kadar doğru paylaşıldığından emin değilim açıkçası. Fakat olmuyor dersen bu da teorik olarak çok büyük. Yani bu yurt dışında da oluyor. Çünkü sıfır hata ile çalışan anlatacağım sıfır hata ile çalışan hiçbir meslek branşı yok bu tıpta da böyle o zaman bunu baştan bir kere kabul etmek lazım. Hele Patoloji gibi çok insan elinin ve çok fazla teknisyeni sekreterin materyal kabul elemanının ameliyathane taşıma personeli benim önüme gelinceye kadar vaka. Aynen öyle 0 diye diyemem tabii ki olabilir ama bunu önlenmek için birçok önlem alındı. Özellikle Sağlık Bakanlığının getirdiği önemli bir gelişme var. Sağlıkla kaliteli standartları çıktığı ilk günden beri ben buna gerçekten yürekten inandım ama her yeni bir şeyi temkinle karşılayan meslektaşlarım da olabilir fakat yararlarını çok gördük bu tür karışıklıkları önlemek için alınmış çok önlem var. Bunlardan en önemlisi de birçok hastane geçmeye başladı barkod sistemi yani hasta ameliyattan çıktıktan sonra parçasının kabına yapıp yapıştırılan barkodla birlikte. Biz önümüze raporun Gelin bir barkod oluyor hastanın tekrarlayan biyopsilerinde de farklı bir barkodlama oluyor. Bunu çok minimalize edecek bir şey önlemler alınıyor.
Hocam geçinmeye çalışılıyor bizde var ama biz hani dediğim gibi Türkiye standartlarının biraz üstünde bir hastaneyiz çok şanslıyım ki böyle bir yerde çalışıyorum. Olmalı zaten sağlıkta kalitesi standartlarında bu öneriliyor ama şimdi bu koşulu sağlayacak yani bir Diyarbakır’daki eğitim araştırma hastanesi var başka yani. Ama o yolda ilerlemeler var. Peki Yapay Zeka hayatımızı çok girdi. Siz Patoloji dedi kullanıyor musunuz ve dijitalleşme de her sektörü etkiledi sizin sektörde dijitalleşmenin yeri nedir? Şimdi şöyle dijitalizasyonun bir sonraki basamağı yapay zeka zaten bir şeyi görülebilir bir data veriye döktüğünüz an bilgisayar bunu çok güzel işleyebiliyor patolojide de bunu yaptık yani birçok sektörde olduğu gibi kuvetten önce başladı aslında hani birçok sektörde birlikte başladı başlama sebebini de söyleyeyim dünyada ciddi bir katalog sıkıntısı var. Patoloji riskli bir meslek branşı emeği çok karşılığı az. Hem hasta memnuniyeti açısından biz hastaları görmüyoruz teşekkür almıyoruz ya da teşekkür alacak bir tanı vermiyoruz manevi tatmini az ve bir miktar maddi tatminede az diğer branşlarla hazırlandığında fakat aldığı risk çok daha yüksek işte bir yanlışlığını bir materyal karışıklığı vesaire dolayısıyla da çok tercih edilen bir branş değil bu patolog sıkıntısı dijitalizasyona götürdü dünyayı bizde başlamadı. Yani sonuç olarak Avrupa ve Amerika ülkelerinde başladı bu dijitalizasyon da mikroskoba bakarak değil de o camın dokunun olduğu camın taranarak bilgisayar ekranına aktarılması şeklinde oluyor bu şekilde Dünyanın her yerinde Exper kataloglara bir de o da önemli tabii. Hani bazı vakalarda deneyimli bir patoloğa ulaşmak çok önemli nasıl ki işte araştırılıyor bir beyin tümörü Allah göstermesin hiçbirimize olduğunda acaba nerede yaptırsam bu konuda daha deneyimli bir merkez var mı gibi. İşte bu vakaya acaba hangi patolog baksa bazen biz yurtdışı konsoluyoruz yani işin içinden çıkamadığımız vakalarda
işte var belli başlı merkezlerde var ama şu an hani isim de vermeyeyim benim çalıştığım merkez zaten dijitalleşen bir merkez İstanbul’da büyük özel hastanelerde ve Türkiye’deki eğitim araştırma hastanelerinin Üniversite Hastanesi bir kısmında az sayıda var işte yani evet kaçınılmaz bir şey yani her kataloğun her şeyi bilmesi de mümkün değil. Birçok branşta işte bir mühendislikte de diyorsun. Yüksek Mühendis var ya da belli konuda uzmanlaşıyor yani yapay zekayı oradan çok şunda kullanıyoruz. Dijitalleşme aşaması
ile bizim mesleğimizi elimizden alacak kaygısından öte işimizi kolaylaştırıyor. Çünkü çok evet ölçülebilir parametreler var işte bir takım hücreleri saymak gibi şey vardır değil mi tümör boyutunu belirlemek. Evet. Ya da işte bazı hücrelerin sayısını benim gözümle onu saymakla cihazın bana tık tık tıkayıp vermesi bana inanılmaz bir kolaylık sağlıyor. Su bir şekilde azaltıyor yani bir patolog 10 hücre sayıyorsa o bölgede bir başkası 15 sayabiliyor. İşte biz bu insan gözü çünkü ama makine bunu standardize ediyor. Yani o konuda biz yapay zekadan kesinlikle çok büyük yarar göreceğiz. Benim hiç öyle bir kaygım yok. Biz varız diyorum katalogları görsünler çünkü bundan da çok muzdarip oluyoruz. Patoloji dediğinde Allah kimsenin işini düşürmesin. Ama işi düşen biliyor ve Türk hekimlerimiz de gayet güvenilir iyi bir eğitim alıyoruz. İnanın ben yetiştirdiğim öğrencilerden de biliyorum komik döneminde işte şöyle böyle aksamalar oldu ama inanın onlar bir şekilde tamamlanıyor bir yerde tamamlanıyor. Evet çok iyi atlattı ve yani aksaklıklar oldu tabi giderelim bu dünyanın kataloglarına güvensinler en ufak tereddütlerinde ikinci görüş dediğimiz bir şey var başka bir katalogdan görüşü olma var her şey olabilir yani onda tereddüt etmesinler bunu talep edebilirler yani. Lütfen doktora başvurmaktan kanal aşamasında erken teşhis çok önemli. Bir de yakınlarında akciğer meme kolon kanseri gibi Ailesel yatkınlığı olan hastalar varsa sıkı takip genetik analizler vesaire bunları ihmal etmesinler. Son iki senede bir deniyor son zamanlarda. Mesela bu meme kontrolü bazen her sene deniyor sizin görüşünüz nedir? Şimdi bir ailenize bir meme kanseri almış tanısı varsa bu bir sene belki daha hızlı bile olabilir ya da işte en son Angelina Jolie örneğinde gibi genetiğinize baktırırsınız o genitalıyorsanız hayatınızın bir evresinde kaçınılmazdır kanser. Hoca olacağınız teorik olarak tabii yine ama çalışmalar olacağınızı gösteriyor. Belki de koruyucu olarak her hekime mi yağdırmanız gerekiyor. Yani bu çok bireysel kontrollerde mutlaka klinisyenler tarafından biliniyor birtakım facebook’larımız var belirlenmiş hangi tümörü aile öyküsüne göre hangi sıklıkta takip edeceğiz yönlendiriyoruz.
